Na polskim rynku mieszkaniowym dominuje budownictwo sprzed 1990 roku, kiedy to wymagania przeciwpożarowe nie były sprecyzowane. Wiele zmian w zakresie ochrony pożarowej wprowadziło dopiero aktualnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Nadal nie wszystkie budynki spełniają wymagania przeciwpożarowe i obecne standardy budownictwa. Wiele ze starych obiektów wymaga dostosowania zabezpieczeń i w związku z tym remontu i zabezpieczenia dróg ewakuacyjnych na wypadek pożaru.
Niniejszy artykuł pokrótce omawia aktualne przepisy przeciwpożarowe i wymogi, jakie są stawiane zarządcom budynków i inwestorom, w kontekście renowacji starszych obiektów budowlanych. Szczególne znaczenie będzie mieć tu dostosowanie klatek do przepisów przeciwpożarowych.
Dostosowanie budynku do przepisów ppoż. – kiedy jest konieczne
Zarządca budynku, który poddaje obiekt unowocześnieniu, bardzo często musi dostosować istniejące w nim rozwiązania do obecnych przepisów ochrony przeciwpożarowej. Dzieje się tak z uwagi na orzeczenia sądów administracyjnych. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazuje, że
[…] istnienie budynku, który wprawdzie został wybudowany pod rządami »starego« prawa, ale istnieje i jest użytkowany pod rządami »nowego« prawa jest zdarzeniem »ciągłym« albo sytuacją trwającą także po wejściu w życie nowej ustawy. Zatem wprowadzenie nowych wymogów ochrony przeciwpożarowej dla takich budynków jest działaniem retrospektywnym prawa, a nie działaniem retroaktywnym. Trudno też zaprzeczyć istnieniu ważkiego interesu publicznego we wprowadzeniu nowych, skuteczniejszych środków ochrony przeciwpożarowej. Chodzi przecież o ochronę życia ludzkiego i mienia o znacznej wartości. Nie można też ograniczać ustawodawcy w dostosowaniu wymogów ochrony przeciwpożarowej do zmieniających się warunków społecznych. W szczególności dotyczy to właśnie budynków, które z natury rzeczy istnieją bardzo długo. Ustawodawca musi mieć w tej sytuacji swobodę w dostosowaniu ochrony przeciwpożarowej także istniejących budynków do postępów w nauce (nowe, skuteczniejsze środki ochrony przeciwpożarowej), czy zwiększenia się zagrożeń związanych z pożarami (wzrost zaludnienia, zagęszczenie zabudowy).
Z tych wszystkich względów Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż zastosowanie nowych wymogów ochrony przeciwpożarowej do wcześniej wybudowanych budynków nie narusza art. 2 Konstytucji RP, w szczególności zawartego w tym przepisie zakazu.
